Bu cephe Yunan’ın İzmir’e çıkması ile açılmıştır.Osmanlı hükümeti bir şey yapamayınca halk direnişe geçmiş ve Kuvva-i Milliye doğmuştur.Bu cephede düzenli olarak çalışmalar ve direniş Alaşehir Kongresi’nden sonra başladı.TBMM açıldıktan sonra düzenli orduya geçilmiştir.Yunan tam 4 defa saldırmıştır.
Bu cephedeki savaşların genel sebeplerine bakıldığında
♦Eskişehir′i alıp üs olarak kullanmak
♦Ankara′yı alıp milli mücadeleyi ortadan kaldırmak
♦Sevr’i uygulamaya koyarak Batı Anadolu′ya sahip olmak
♦Başta İngilizler olmak üzere İtilaf devletlerinin kışkırtması
Bunun dışında Yunan’ın her taarruzu için özel sebepleri vardır.
I. İNÖNÜ SAVAŞI (6-10 Ocak 1921)
Bu savaşın sebeplerine bakıldığında
♦Eskişehir′i alıp üs olarak kullanmak
♦Ankara′yı alıp milli mücadeleyi ortadan kaldırmak
♦Sevr’i uygulamaya koyarak Batı Anadolu′ya sahip olmak
♦Başta İngilizler olmak üzere İtilaf devletlerinin kışkırtması
♦Yeni kurulan düzenli ordunun güçlenmesini önleme
♦Çerkez Ethem İsyanı’ndan yararlanmak
6 Ocak 1921’de Yunan ordusu taarruza geçti.Eskişehir’in mağara önünde İsmet Paşa 10 Ocak’ta Yunan ordusunu durdurdu.Bu savaşta Çerkez Ethem birlikleri ile savaşıldı ve birlikleri dağıtıldı.Sonuçta büyük bir zafer kazanıldı.
Bu savaşın sonuçlarına bakıldığında
♦Düzenli ordu batı cephesinde ilk askeri zaferini kazandı.
♦Düzenli ordunun faydası anlaşıldı, Çerkez Ethem meselesi halledildi, düzen sağlandı.
♦Sevr’in kabul ettirilemeyeceği ortaya çıktı.
♦İtilaf devletleri Sevr’i değiştirme yoluna gittiler.
♦TBMM’nin Londra Konferansı’na çağrılmasını sağladı.♦Yunan’a duyulan güven azaldı.
♦TBMM’nin itibarı ve otoritesi artı.
♦Halk meclise güven duydu, daha fedakar oldu.
♦Askere alma işleri hızlandı.
♦Ruslarla Moskova Antlaşması imzalandı.
♦Milli maneviyatı yükseltti, milli birliği sağladı.
♦Anayasanın ilanını kolaylaştırdı.
♦Bu zaferden sonra İstiklal Marşı kabul edildi.(12 Mart 1921)
LONDRA KONFERANSI (23 ŞUBAT-12 MART 1921)
Bu konferansın toplanmasındaki sebeplere bakıldığında
♦Doğuda, güneyde ve batıda kazanılan zaferler
♦Yunanistan’a zaman kazandırmak
♦Sevr’i biraz yumuşatarak Türklere kabul ettirmek
♦İtilaf devletlerine karşı işgal bölgelerinde çıkan ayaklanmalar
♦Bu konferansa TBMM’nin çağrılma sebepleri iseTBMM’nin Rusya ile yakınlaşması TBMM’nin kabul etmediği bir çözümün yürümeyeceğiBu konferansa önce İstanbul hükümeti çağrılmış ve yanlarında TBMM’den de temsilci getirilmesi istenmiştir.TBMM buna tepki göstermiş ayrıca çağrılmadığında katılmayacağını açıklamıştır.Böyle olunca İtalya ve Fransa’nın da araya girmesi ile TBMM ayrıca çağrılmıştır.Çünkü öbür türlü TBMM tanınmıyordu.İki tarafın çağrılma sebeplerinden biri de ikilik çıkarmaktı.İstanbul hükümeti bu durumu halletmek için TBMM ile Bilecik’te görüştü ve birlikte hareket etme kararı alındı.TBMM bu konferanstan bir sonuç çıkmayacağını biliyordu buna rağmen katıldı.
Katılma sebeplerine bakıldığında.
♦Türk milletinin tek temsilcisi olduğunu göstermek
♦İşgalin haksızlığını tüm dünyaya duyurmak
♦Misak-ı Milli’yi tüm dünyaya duyurmak
♦Türkler barış istemiyor fikrini uyandırmamak
♦TBMM’nin zamana ihtiyacı olması
Bu konferansta İtilaf devletleri şunları teklif etti:
♦İzmir Türk toprağı sayılacak, Yunan askeri bulunacak, Yunanlı vali tarafından yönetilecek.
♦Boğazlar komisyonunda Türkiye gözlemci üye olarak bulunabilecek.
♦Doğu Trakya Yunan’a verilecek.
♦Doğuda Ermenistan fikrinden vazgeçilecek.
Konuşma sırası Tevfik Paşa’ya gelince o söz hakkını bu milletin hakiki temsilcisi TBMM’dir deyip Bekir Sami Bey’e verdi.Bekir Sami Bey barışın ancak Misak-ı Milli’nin kabulü ile mümkün olduğunu söyledi.
Sonuçta
♦İtilaf devletleri TBMM’yi resmen tanıdı.
♦İtilaf devletleri arasındaki anlaşmazlıklar daha da artı ve belirginleşti.
♦Yunan’a istenilen zaman kazanıldı bu TBMM’nin daha çok işine yaradı.
♦Misak-ı Milli tüm dünyaya duyuruldu.
♦Türkler barış istemiyor propagandası boşuna çıktı.
♦Sevr Barış’ı tartışmaya açılmış oldu.
♦Sonuç alınamaması II.İnönü’ye sebep oldu.
İngilizlerle bir esir değişimi yapıldı ama meclis onaylamadı çünkü İngilizler esirlerinin hepsini istiyor Türk esirlerinden ise istediklerini bırakıyorlardı. Bu da eşitlik ilkesine aykırıydı.
AFGANİSTAN’LA DOSTLUK ANTLAŞMASI İMZALANMASI (1 MART 1921)
Afganlılar milli mücadeleye en başından destek olmuşlardır.TBMM ile ilk Dostluk Antlaşması’nı imzalamış ve Ankara’da ilk elçiliği açmışlardır.Afganistan TBMM’yi tanıyan ilk Müslüman devlettir.
MOSKOVA ANTLAŞMASI (16 MART 1921)
1917’de Rusya savaştan çekilince yeni rejimin İtilaf devletleri ile arası açıldı ve onlara karşı siyaset izlemeye başladı.İngiltere’nin boğazlara yerleşmesi Rusya’yı tedirgin ediyordu.Rusya Anadolu′da İtilaf devletlerinin olması istemiyordu.O halde Rusya Anadolu′ya yardım etmeliydi.Fakat Anadolu′da iki otorite olduğu için kime yardım edeceğini bilmiyordu.TBMM I.İnönü Savaşı’nı kazanınca Rusya bu işi TBMM’nin götüreceğine kanaat getirdi ve anlaşmaya yanaştı.
TBMM ise
♦Doğu sınırını güvence altına almak istiyordu.
♦Rusya gibi bir devletin siyasi ve ekonomik desteğini almak istiyordu.
♦Karşılıklı elçilik heyetleri gidip geldikten sonra antlaşma imzalandı.
Buna göre
♦Osmanlı ile Çarlık Rusya’sı arasında imzalanan antlaşmalar geçersiz sayılacak.
♦İki taraftan birinin tanımadığı bir antlaşmayı diğer taraf da tanımayacak.
♦Kapitülasyonların kaldırılmasını Rusya tanıyacak.
♦Rusya Misak-ı Milli’yi tanıyacak.
♦Boğazlar bütün devletlerin ticaret gemilerine açık olacak.
♦Ekonomik ve mali antlaşmalar yapılacak.
♦Doğu sınırı Batum’un Gürcistan’a terk edilmesi ile tanınacak.
Böylece
♦Büyük bir Avrupa devleti TBMM’yi tanımış oldu.
♦Rusya Sevr’i tanımadı.
♦Rusya’dan yardım alma ümidi doğdu.
♦Doğu cephesi güvenlik altına alındı.
♦Rusya Misak-ı Milli’yi tanıdı.
♦Misak-ı Milli’den taviz verildi.
♦Birlikler batı cephesine taşındı.
♦Bu antlaşmalar TBMM için bir siyasi zaferdir.
II. İNÖNÜ SAVAŞI (23 Mart-1 Nisan 1921)
Bu savaşın sebeplerine bakıldığında
♦Eskişehir′i alıp üs olarak kullanmak
♦Ankara′yı alıp milli mücadeleyi ortadan kaldırmak
♦Sevr’i uygulamaya koyarak Batı Anadolu′ya sahip olmak
♦Başta İngilizler olmak üzere İtilaf devletlerinin kışkırtması
♦Yeni kurulan düzenli ordunun güçlenmesini önleme
♦Londra Konferansı’ndan sonuç alınamaması
İsmet Paşa aynı bölgede Yunan’ı karşıladı.Aslıhanlar Bölgesi’nde çok şiddetli savaşlar oldu. Türk ordusu kayıplar verdi.Böyle olmasına rağmen Yunan durduruldu.Bu arada Refet Paşa taarruza kalkıştı ve başaramadı.Onun bu hareketi cepheden alınmasına ve cephenin tamamının İsmet Paşa’ya verilmesine neden oldu.Mustafa Kemal İsmet Paşa’ya çektiği telgrafta sadece düşmanı değil Türk’ün kötü talihini de yendiğini söyledi.
Sonuçta
♦Batı cephesinin tamamı İsmet Paşa’ya verildi.
♦Bu savaştan sonra İtalyanlar çekilmeye başladı.
♦I.İnönü’nün tesadüf olmadığı ortaya çıktı.
♦Yunan’a duyulan güven iyice azaldı.
♦TBMM’nin itibarı iyice arttı, halk daha çok güven duydu, daha çok fedakar oldu.
♦TBMM’nin gücünü Yunan ve İtilaf devletleri kabul etti.
♦TBMM’nin taarruz gücünde olmadığı görüldü.
İNÖNÜ SAVAŞLARININ ORTAK SONUÇLARI
♦Yunan’a karşı bir güvensizlik doğdu.
♦İtilaf devletleri arasında anlaşmazlıklar arttı, çözülmeler başladı.
♦Halk bu davanın iyi sonuçlanacağına kanaat getirdi ve daha fedakar oldu.
♦Düzenli ordu tamamlandı.
♦Yunan oyalanarak taarruz için zaman kazanıldı.
♦Sevr’in uygulanamayacağı ortaya çıktı.
♦TBMM Anadolu′ya tamamen hakim oldu