İmparatorluklar yıkılmış milli devletler kurulmuştur. Demokrasi yayılmıştır. Fransız ihtilali sanayi inkılâbı bu çağda olmuştur. Sömürgecilik hız kazanmıştır. Dünya savaşları yaşanmıştır. Komünizm, kapitalizm, sosyalizm, liberalizm bu çağda doğmuştur. Devletler arasında bloklaşmalar doğmuştur.
FRANSIZ İHTİLALİ 1789
İÇ SEBEPLERİ
♦Krallık rejiminin baskısı
♦Halkın soylular, rahipler, burjuvalar ve köylüler diye sınıflara ayrılması
♦Monteskiyo, Valter, Jan Jak Russo, Diderot gibi aydınların Fransız halkını aydınlatması
♦Mali zorluklar ve ağır vergiler.
DIŞ SEBEPLER
♦Rönesans ile aklın bilimin ön plana çıkması ve halkın aydınlanması
♦ABD’nin bağımsızlığından ve burada yayınlanan insan hakları bildirgesinden etkilenilmesi
♦İngilizlerin meşruti rejiminden etkilenilmesi.
Fransız kralı ekonomik bunalımını çözmek için vergiler koymuş ama başarılı olamamıştı.Bu bunalımı çözmek için Etejenero meclisini kral topladı ama burada da sınıf farklığından dolayı aralarında anlaşamadılar.Derken 5 Mayıs 1789’da ihtilal patlak verdi.
İhtilalin aşamalarına bakıldığında
Etejenero meclisi kendisini ulusal meclis ilan etti ve anayasa hazırladı.
Ulusal meclis kendisini kurucu meclis kabul edip insan hakları bildirgesini anayasaya koydu.
1792’de Avrupa′ya karşı ihtilali koruma savaşları başladı.
1792-95’te konvansiyon meclisi dönemi başladı.
1795-99’da direktuvar dönemi başladı ve beş kişilik kurul ülkeyi yönetmeye başladı.
1799-1804 konsüllük dönemi başladı ve Napolyon konsül oldu.
1804-1815 Napolyon kedisini imparator ilan etti.
SONUÇLARI
♦Soyluların rahiplerin ayrıcalığı kaldırıldı eşitlik sağlandı.
♦Mutlak monarşiler (krallıklar) egemenliğin halktan geldiğini kabul etti.
♦Milliyet, eşitlik, adalet, bağımsızlık gibi kavramlar ön plana çıktı.
♦Milliyetçilik fikri yayıldı imparatorluklar yıkıldı.
♦Milliyetçilik fikri dağınık haldeki milletleri bir araya getirdi.
♦İmparatorlukların yıkılması milli devletlerin doğmasına neden oldu.
♦Mahalli otoriteler yerine merkezi otoriteler güçlendi.
♦Eski toplum eski değerler ve idareler değişti.
♦Evrensel sonuçları olduğu için Yeni Çağ kapandı, Yakın Çağ başladı.
♦ABD’nin insan hakları bildirgesi Fransız anayasasına girdi ve evrensel bir boyut kazandı.
♦Laik düşünce yayıldı ve laik devletler doğdu.
♦Sınıf ayrımı sona erdi.
♦Yönetimde burjuvalar etkili oldu.
♦Fransız ihtilalinin yaydığı fikirlerden dolayı 1792-1815 arasında ihtilal-koalisyon savaşları yaşandı.
İHTİLAL-KOALİSYON SAVAŞLARI VE 1815 VİYANA KONGRESİ
Fransız ihtilalinin getirdiği fikirler imparatorlukların ve krallıkların ortadan kalmasını gerektiriyordu.Fransa kendi rejiminin devamı için Avrupa′da bu fikirlerin yaygın olmasını istiyordu.Avusturya Prusya gibi devletler ise kendi rejimlerinin selameti için bu fikirlerin ve rejimin ortadan kalkması gerektiğine inanıyorlardı.Dolayısıyla Avusturya, Prusya, Rusya ve İngiltere Fransa’ya karşı birleşti.İngiltere Fransa’nın fikirlerinden rahatsızlık duymuyordu ama onun güçlenmesini de istemiyordu.Bu savaşta Fransa başta galip geldi.Napolyon Avrupa′yı kasıp kavurdu.Fakat 1815 yılında yenildi. Yakalandı ve Elbe Adası’na sürgüne gönderildi.Napolyon’un bozduğu dengeleri bir daha oluşturmak için Viyana da bir kongre düzenlendi.Bu kongreye Avusturya başbakanı Meternich öncülük etti.Meternich burada bir prensip ortaya getirdi.Hiçbir devlet hiçbir devletin içindeki azınlığı kışkırtmayacak ayaklanan azınlıklar hep birlikte bastırılacakBu sisteme Meternich sistemi denir.Osmanlı bu kongreye azınlıklara hak istenir diye katılmadı.1815’ten 1827 yılana kadarki döneme Restorasyon dönemi denilir.
Viyana Kongresinde alınan kararlardan bazıları şunlardır,
♦Fransa’nın eline gecen topraklar geri alındı.
♦Belçika ve Hollanda birleştirildi bir devlet oldu.
♦Germen konfederasyonu kuruldu.
♦İsveç Norveç birleştirildi.
♦İsviçre 22 kantondan oluşan tarafsız bir bölge haline getirildi.
♦Napolyon’un son verdiği hükümetler yeniden kuruldu.
♦Macaristan Rusya ve Avusturya arasında pay edildi.
♦İtalya’da hükümet kuruldu Avusturya’nın kontrolüne bırakıldı.
Bu kongre alınan karalardan ve yapılan uygulamalardan dolayı başarılı olamadı.
Çünkü
Büyük devletlerin istekleri doğrultusunda sınırlar çizilmiş çizilirken milliyet, din, dil faktörlerine dikkat edilmemiştir.Fransız ihtilalinin yaydığı milliyet, eşitlik, adalet, bağımsızlık, özgürlük gibi kavramlar göz önüne alınmamış sadece siyasal çıkarlar ön planda tutulmuştur.Büyük devletler yeni topraklar kazanmışlar mevcut sistemlerini devam ettirme yollarına gitmişlerdir.Yunan isyanında Meternich sistemi delinerek isyana yardım edilmiştir.Viyana Kongresinden sonra burada alınan kararları uygulamak için Prusya, Avusturya, Rusya ve daha sonra Fransa’nın da katılması ile kutsal ittifak kurulmuştur.Yine 1815’te Meternich öncülüğünde İngiltere, Rusya, Avusturya, Prusya dörtlü ittifakı kurdular.Bu iki ittifakın amacı imparatorlukları korumaktı.
1830 İHTİLALLERİ
Viyana Kongresinde milliyet, adalet, hürriyet gibi kavramlar dikkate alınmamıştı.Bu kongre mutlak krallıkları ön plana çıkarmıştı.Derken Fransa’da ilk ayaklanma çıktı.Krala egemenliğin halktan geldiği bir daha hatırlatıldı.Kral X Şarl tahtan indirildi yerine Lui Filip getirildi. Sonuçta Fransa’da meşruti krallık kurulmuştur.İkinci ayaklanma Belçika’da çıktı.Hollanda’ya verilen Belçikalılar ayaklanıp bu devletten ayrıldılar.Aynı yıl Polonya Rusya’dan, İtalya Avusturya’dan ayrılmak için ayaklandı.Bu ayaklanmalar göstermişti ki Fransız ihtilalinin getirdiği fikirler Avrupa’dan silinememişti. Bu dönemde bazı ülkeler bağımsızlık için bazı ülkeler demokrasi için ayaklanmışlardı.Avrupa′da Liberal Demokratlar güçlenmiş parlamenter sisteme geçiş hızlanmıştır.
1848 İHTİLALLERİ
Bu tarihteki ihtilaller genelde işçi hareketleridir.Fransa’da işçilerle cumhuriyetçiler birleştiler ve kralı tahtan indirerek cumhuriyeti getirdiler.Cumhuriyetçiler işçilerle anlaştıkları halde haklarını vermeyince bu sefer işçiler cumhuriyetçilere karşı ayaklandılar.
Sonuçta
♦Fransa’da cumhuriyet ilan edildi, Fransız halkı seçme seçilme hakkına kavuştu.
♦Sosyal hukuk devleti kavramı doğmuştur.
♦Ölüm cezası kalkmış esir ticareti yasaklanmış, toprak köleliği yasaklanmıştır.(Avusturya’da)
♦Bu ihtilaller İtalya, Avusturya, Prusya, Belçika, Hollanda ve İngiltere’de görülmüştür.
♦Avrupa′da liberalizm doğmuştur.
♦İtalya ve Almanya’nın siyasi birliklerini tamamlamaya ortam hazırlamıştır.
♦Krallar halklarına geniş haklar vermiştir.
♦İşçi sınıfı geniş haklar almıştır.
♦Sosyalist akımlar güç kazanmıştır.
♦Rusya bu ihtilallerden etkilenmemiştir.
ALMANYA VE İTALYA’NIN BİRLİĞİNİ TAMAMLAMASI
1870’te İtalya’da şehir devletleri birleşerek birliklerini tamamlamıştır.1871’de ise Almanya Bismark’ın öncülüğünde birliğini tamaladı.Almanya aynı yıl Sedan Savaşı ile Fransa’nın elinden Alses Leoren’i aldı.Bu iki devlet Avrupa’daki güçler dengesini bozdu.Avrupa′da bloklaşmalar başladı.1872’de Almanya, Avusturya, Rusya üçlü imparatorluk birliğini kurdular.1878’deki Berlin Kongresinde Almanya ve Avusturya’dan destek göremeyen Rusya bu ittifaktan ayrıldı.1883’te ise Rusya’nın yerine bu ittifaka İtalya girdi.1907’de ise bu ittifaka karşı Fransa, İngiltere, Rusya itilaf devletlerini oluşturdular.
SANAYİ İNKILÂBI
XVIII. yy’da önce İngiltere’de başlayıp sonra tüm Avrupa’yı saran üretimde buhar gücünden yaralanarak makineleşmeye geçişe sanayi inkılabı denir.
Bu inkılâbın iki ana sebebi vardı.
♦İlim ve teknolojideki gelişmeler
♦Coğrafi keşifler ve ticaretteki gelişmeler
Sonuçlarına bakıldığında
♦Sanayileşen şehirlerde hızlı nüfus artışı olmuştur.♦İşçi sınıfı doğdu, 1848 ihtilallerine neden oldu.
♦Kapitalizm, emperyalizm, komünizm, sosyalizm, liberalizm gibi sistemler doğdu.
♦Ham madde ve pazar ihtiyacı arttı bu da sömürgeciliğin hız kazanmasına neden oldu.
♦Devletler arasında ticari ve kültürel faaliyetler arttı.
♦Avrupa ekonomik yönden zenginleşti.
♦Sömürülen yerlerde sefalet başladı.
♦Ekonomik rekabet arttı.
♦Devletler arası bloklaşmalar başladı buda l.dünya savaşına neden oldu.
♦Bol, ucuz ve kaliteli mal üretilmeye başlandı.
♦Büyük şirketler kuruldu.
♦Çekirdek aile modeli doğdu.
Osmanlı
♦Kapitülasyonların etkisinden
♦Geniş topraklarının olmasından
♦Sanayi inkılâbını takip edememesinden olumsuz etkilendi, açık pazar durumuna geldi ve önemini arttı.