İstanbul’un fethiyle başlayıp Fransız İhtilali’ne kadar geçen zamandır.
Coğrafi keşifler bu çağda olmuştur.Avrupa kıtası bu çağda zenginleşmiştir.
Rönesans ve Reform bu çağda olmuştur.Avrupa bilimde, sanatta ilerlemiştir.
Sömürgecilik ve sömürge imparatorlukları bu çağda doğmuştur.
Ticaret yolları değişmiş ve gelişmiştir.Burjuva sınıfı güç kazanmıştır.
Kilisenin toplum üzerindeki baskısı kalkmıştır.
Feodalitenin yerini merkezi krallıklar milli monarşiler almıştır.
Avrupa’nın en güçlü devleti Kutsal Roma Germen imparatorluğudur.
İspanya, Portekiz denizlerde güçlü olup ilk sömürgeci devletlerdir.
Bu çağın en güçlü devleti Osmanlı devletidir.
YENİ ÇAĞDAKİ TEKNİK GELİŞMELER
BARUT
Çinlilerin bulduğu barut Haçlı Seferleri ile Avrupa′ya taşındı.Kerys muharebelerinde top da kullanıldı.Venedikliler ise tüfek de kullandılar.Osmanlı İstanbul’un fethinde topla surları yıktı.Avrupa bunu gördü ve bununla şatoları yıktı.Böylece zaten zayıf olan feodalite tamamen ortadan kalktı.Avrupa′nın siyası yapısı değişti ve güç kazandı.
PUSULA VE GEMİCİLİK
Pusula da barut gibi aynı yolu takiple Avrupa′ya geldi.Kristof Colomb sapma açısının hesaplayarak daha güvenilir hale getirdi.Bu da açık denizlere korkusuzca açılmayı getirdi.Haçlı Seferlerinde gelişen gemi yapım sanayi okyanuslara açılınca ihtiyaca binaen daha da gelişti.Bu iki şeyin gelişmesi de coğrafi keşifleri getirdi.
KÂĞIT MATBAA
Çinlilerden Türklere oradan Araplara Endülüs ve Haçlı Seferleriyle de Avrupa′ya bu iki şey taşındı.Çinlilerin ipekten yaptığı kâğıdı Avrupalı paçavra ve selülozdan yaptı ve daha da ucuzlattı.1440 Jan Koster tahtadan harflerle matbaayı daha modern hale getirdi.1450‘de Jan Gütenberg tahta harflerin yıpranmasından dolayı kalay kurşun karışımı harfleri buldu.Bu tip matbaa ile bol miktarda kitap basıldı ve kitap fiyatları düştü.İnsanlar okuyunca düşünce hayatı etkilendi.Bu da Rönesans ve Reform getirdi.
COĞRAFİ KEŞİFLER
XV.yy’da başlayıp XVl.yy’da devam eden yeni kıta, yeni deniz, yeni adaların bulunması olayına coğrafi keşifler denir.
SEBEPLERİ
♦Pusulanın kullanılmaya başlaması ile gemicilerin açık denizlere korkusuzca açılmaları.
♦Gemi yapım sanatının gelişmesi ile okyanuslara dayanıklı gemilerin yapılması.
♦Asya mallarının çok el değiştirmesinden dolayı fiyatlarının artması.
♦Avrupa devletlerinin doğunun zenginliklerinden aracısız yararlanmak istemeleri.
♦Yeni yerler keşfetme arzusu.
♦Coğrafya bilgisinin ilerlemesi.
♦Cesur gemicilerin yetişmesi.
♦Hıristiyanlığı yayma düşüncesi.
♦Kralların hakimiyet alanlarını genişletmek arzusu ile gemicileri desteklemeleri.
♦Baharat yolunun Türklerin kontrolünde olması.
♦İstanbul’un fethiyle İpek yolunun da Türklerin kontrolüne geçmesi.
♦Akdeniz ticaretinin kontrolünün Türklerin eline geçmeye başlaması.
♦Avrupa’da değerli maden kıtlığının olması.
♦Coğrafi keşifleri Portekizler ve İspanyollar başlatmıştır.
Bunun sebebi
♦Bu iki devletin Akdeniz ticaretinden pay alamamaları.
♦Okyanusa kıyıları olması ve bu denizi iyi tanımaları.
Ümit Burnu’nun bulunması 1487
Portekizli Bartemila Diyaz Hindistan’a gitmek için yola çıkmış ve tesadüfen Ümit Burnu’nu bulmuştur
Hint Ticaret Yolu 1498
Aynı yolu takip eden Vosko dö Gama Hindistan’a giden yolu buldu.
Amerikanın Keşfi 1492
Kritof Colomb dünyayı yuvarlak kabul ederek Hindistan’a gitmeye karar verdi.
Amerikan kıtasına kadar geldi ama burayı Hindistan sandı.
1507’de Amerikan Vespuci aynı yolu takiple buranın yeni bir kıta olduğunu kabul ettirdi.
Dünyanın Dolaşılması
1519’da Mecellen dünyanın yuvarlak olduğunu ispatlamak için yola çıktı.
Filipinlerde yaptığı savaş sırasında öldü.
Yardımcısı Del Kano devam ederek dünyanın yuvarlaklığını Avrupalılara ispat etti.
İngiliz gemciler Jan Kabo,Sebastiyan Kabo 1497’de Kanada’yı Ternör Adası’nı Hudson Körfezi’ni buldular.
COĞRAFİ KEŞİFLERİN SONUÇLARI
DİNİ SONUÇLARI
♦Hıristiyanlığa ait bilgiler, inançlar temelinden sarsıldı.
♦Hıristiyanlık yayıldı misyonerlik faaliyetleri başladı.
♦İtibar kaybeden kilise keşfedilen yerlerde itibar kazandı.
♦Avrupalılar sadece ahiret için değil dünya için de çalışmaya başladı.
SİYASİ SONUÇLARI
♦İspanya ve Portekiz sömürge imparatorlukları kurdu.
♦Atlas, Büyük, Hint okyanusunun Afrika’nın bilinmeyen yerleri ve Amerika keşfedildi.
♦Dünyanın bilinmeyen yerleri tanrındı.
♦Yeni yerlere göçler oldu.
♦Yeni yerler için rekabet başladı.
♦Türkistan hanlıkları ipek yolunun sönmesinden dolayı ekonomik olarak zayıfladılar.
♦Bu da Rusların işine yaradı ve buraları istila etti.
Osmanlılar
♦Portekizlilerle Hint denizinde ve Fas’ta savaşmak zorunda kaldı.
♦İspanyollarla Akdeniz hâkimiyeti için mücadele etti.
♦Osmanlı bu gelişmeler karşısında kesin tedbirler alamadı büyük zarar gördü.
EKONOMİK SONUÇLARI
♦Yeni yollar eski yolların sönmesine neden oldu ve yeni yollar önem kazandı.
♦Bu yollar üzerindeki ülkeler–genelde İslam ülkeleri- ekonomik yönden zayıfladı.
♦Akdeniz limanları önemini kaybetti.(1868’de Süveyş kanalı açılınca tekrar önem kazandı)
♦Okyanus limanları önem kazandı. Lizbon Bordo Londra gibi.
♦Keşfedilen yerlerden Avrupa′ya mallar taşındı ve Avrupa zenginleşti.
♦Kara ve deniz yolları rekabete girdi ve deniz yolları kazandı.
♦Burjuva sınıfı güçlendi.
♦Avrupa da ham madde arttı bu da Sanayi inkılâbına ortam hazırladı.
♦Zenginliğin kaynağı ve ölçüsü sayılan toprak yerini altın ve gümüşe bıraktı.
♦Amerika’dan Avrupa′ya çok miktarda altın ve gümüş getirildi.
BİLİMSEL SONUÇLARI
♦İnsanlarda merak ve araştırma duygusu doğdu.
♦Yeni ırklar, hayvanlar, bitkiler vs.tanındı.
♦Düşünce hayatı etkilendi Rönesans ve Reform doğdu.
♦Coğrafi keşiflerin sonuçları evrenseldir.
♦Bu olayın en önemli ve olumsuz sonucu Müslüman ülkelerde görülmüştür.
♦Bilhassa Türk İslam devletleri büyük ölçüde olumsuz etkilendiler.
♦Bunların ekonomik olarak zayıflamaları sonuçta siyasi olarak da zayıflamalarına neden oldu.
RÖNESANS
Yeniden doğuş manasına gelen Rönesans XV ve XVl. yy’da İtalya’da başlamış sonra tüm Avrupa’yı saran bilim, edebiyat ve sanattaki gelişmeler ve yeniliklerdir.
SEBEPLERİ
♦Coğrafi keşiflerle dünyanın tanınması.
♦İstanbul’un fethinden sonra bazı Bizanslı bilginlerin İtalya’ya gidip Yunanca öğretmeleri ve eski eserleri incelemeleri.
♦Kâğıdın ucuzlayıp matbaanın kullanılması ile kitapların ucuzlaması ve bunun da düşünce hayatını etkilemesi.
♦Coğrafi keşiflerden sonra sanat ve sanatçıyı seven bir sınıfın oluşması (mesenler)
♦Edebiyatla uğraşanların mesenler tarafından korunması.
♦Kazılar yapılarak antik çağa ait eserlerin çıkarılıp incelenmesi.
♦Kilisenin Haçlı Seferleri ile başlayıp coğrafi keşiflerle devam eden inanırlığını yitirmesi.
♦Haçlı Seferleri ve Endülüs Emevileri sayesinde İslam medeniyetinin Avrupa′ya taşınması.
Rönesans ilk İtalya’da başladı.
Bunun sebepleri
♦Roma ve Helen kültürünün burada hala devam etmesi.
♦Coğrafi konumu dolayısı ile İslam dünyasına yakın olması
♦Dini merkez olması Hıristiyanlığın kültürel faaliyetlerinin burada yoğunlaşması.
♦Düşünce hürriyetinin burada biraz daha yaygın olması.
♦Siyasi birliğin olmaması
♦Akdeniz ticareti sayesinde zengin olması
♦Bizanslı bilginlerin İstanbul′un fethinden sonra buraya gelmeleri.
Rönesans İtalya’dan Avrupa′ya aşağıdaki yollarla yayılmıştır.
♦Roma’ya gelen öğrencilerin ve ziyaretçilerin etkilenip dönmesi.
♦Tüccarların etkisi.
♦1494-1559 yılları arasında yapılan savaşlarda birçok askerin İtalya’ya girip gelişmeleri görmesi
RÖNESANSIN SONUÇLARI
♦Skolastik düşünce yıkıldı pozitif düşünce yayıldı.
♦Çağdaş Avrupa′nın temelleri atıldı.
♦Kilise iyice itibar kaybetti.
♦İncil yeniden yorumlandı bu da reformu getirdi.
♦Orjinal eserler doğdu
♦Her konuda yeni bir dünya görüşü doğdu
♦Düşünce serbest bir ortama kavuştu
♦Avrupa′nın gelişimini engelleyen birçok sebep ortadan kalktı.
♦Ünlü sanatçılar yetişti.
♦Avrupa ülkeleri ön plana İslam ülkeleri ikinci plana düştü.
REFORM
Rönesans′a paralel olarak XVI. yy’da Avrupa’da Hıristiyanlığın Katolik mezhebinde ve kilisesinde yapılan isyan ve değişikliklerdir.Hıristiyanlığın yeniden düzenlenmesidir.Almanya’da başlamış tüm Avrupa′yı sarmıştır.
SEBEPLERİ
♦Katolik kilisenin bozulması.
♦Endülüjans kağıdının yangınlaşması
♦Rönesans sayesinde aklın ve bilimin ön plana çıkması
♦Kağıt ve matbaa sayesinde İncil’in çeşitli dillere çevrilmesi
♦Kilisenin zengin halkın fakir olması
♦Almanya’da siyasi birliğin olmaması
♦Alman prenslerinin desteği
Martin Lüter adlı papaz Almanya’da kiliseyi eleştirmeye başladı.1521’de Worm Diyet Meclisi Lüter’i aforoz etti.Martin Lüter halkı arkasına alarak kiliseye karşı ayaklandı.Katolikler isyanı bastıramayınca anlaşma yoluna gittiler.1555 yılında Ogsburg Antlaşması imzalandı.
Buna göre
♦Katolik kilisesi Protestanları resmen tanıdı.
♦Prensler kendi ülkelerinde dini kontrolleri altına aldılar.
♦Yeni mezhebi kabul etmeyenlere göç etme izni tanındı.
Reform hareketleri Fransa’da da etkili oldu.Kalven adlı papaz burada Kalvenizm’i kurdu.1572’de IX.Carls emri ile Bartemila Yortusu’nda binlerce Kalven kesildi.1598’de V.Henry Nant fermanı ile Kalvenizmi Fransa’da serbest bıraktı.İngiltere’de devlet duruma müdahale etti ve kansız bir geçiş sağlandı.Burada Anglikanizm mezhebi kuruldu.Mezhep kavgaları XVII.yy da taşındı.Almanya, İspanya bir tarafta Alman prensleri, İsveç, Danimarka, Fransa bir tarafta tam otuz yıl mezhep savaşlarını yaptılar.Bu savaşın sonunda Alman imparatoru yenildi ve Vestfalya Antlaşmasını imzaladı.Buna göre imparator ülkesindeki Protestanları tanıdı.
SONUÇLARI
♦Katolik mezhebi parçalandı mezhep birliği daha da bozuldu.
♦Protestanlık Kalvenizm Anglikanizm gibi yeni mezhepler doğdu.
♦Avrupa′da mezhep kavgaları başladı.
♦Katolik mezhebi kendini yenilemek zorunda kaldı ve kendini tanıtmak için Cizvit adlı bir tarikat kurdu.
♦Kilisenin gücü ve mal varlığı azaldı
♦Avrupa′nın gelişmesinin önündeki engeller tamamen kalktı.
♦Protestan ülkelerde eğitim kilesinin elinden alındı laik eğitim doğdu.
♦Protestan ülkelerde din devletin kontrolüne girdi
♦Katolik mezhebinden kaçışı önlemek için engizisyon mahkemeleri kuruldu.
♦Bu karışıklıklar Almanya ile mücadele halinde olan Osmanlının işine yaradı.
Reform hareketlerinin Ortodoks mezhebinde olmamasının sebeplerine bakıldığında
♦Bu mezhebin Osmanlıdan önce Bizans’ın kontrolünde olması.İşte bu yüzden papazların halkı ezememesi
YEDİ YIL SAVAŞLARI 1756-1763
XVIII.yy’da İngiltere ve Prusya kendi aralarında bir ittifak kurdular.Bu ittifaka Fransa ve Avusturya anlaşarak karşılık verdi.Sömürgecilik yarışından dolayı bu devletler birbirlerine girdiler.Fransa ve İngiltere Amerika’daki koloniler için savaştılar ve Fransa bu savaşı kaybetti.1763 Paris Antlaşması imzalandı. Buna göre
Fransa Amerikan kıtasındaki sömürgelerini İngiltere’ye terk etti.
İngiltere dünya sömürgeciliğinin lideri olmuştur.
İngiltere bu savaştaki zararlarını Amerika’daki sömürgelerden çıkarmaya çalışınca Amerikan bağımsızlık savaşı başladı.
Fransa ekonomik yönden kayba uğradı bu da ihtilale neden oldu.
Fransa ayrıca yeni sömürge arayışı içerisine girdi.
AMERİKA’NIN BAĞIMSIZLIK MÜCADELESİ 1783
Amerika’nın keşfinden sonra İngilizler burada 13 tane koloni kurdular.Kanada’ya ise Fransa yerleşti.Yedi yıl savaşlarını kazanan İngiltere Kanada’ya yerleşti.Bu savaşlar sırasında ekonomik sıkıntısı artan İngiltere bu kolonilerdeki çay ve tütün vergisini artırmak istedi.Buna karşılık koloniler ayaklandı.1774’te I. Filedelfiya kongresini yapan koloniler vergiyi vermeme ve savaş kararı aldılar.Böylece savaş başladı.Fransa kolonileri kışkırtıyor ve destekliyordu.Niyeti İngiltere’den yedi yıl savaşının intikamını ve bir kısım sömürgelerini geri almaktı.1776‘da koloniler II. Filedelfiya kongresini yapıp bağımsızlık kararı aldılar.Ayrıca bu kongrede insan hakları bildirgesi de yayınlandı.İngilizler bu kararı tanımadılarsa da 1783 yılında mecbur olarak tanımak zorunda kaldılar.İmzalanan Versailles (versay) Antlaşması ile koloniler bağımsız oldu.Bu antlaşmaya göre Fransa da bazı kolonilerin geri aldı.Koloniler bağımsız olduktan sonra bu sefer aralarında 1783’ten 1787’ye kadar sürecek olan iç savaşı başlattılar.1787’de Abraham Linkon bu on üç koloniyi birleştirerek ABD’yi kurdu.Bu devlet uzun yıllar Avrupa siyasetinden kendini soyutladı ve Avrupa′yı kıtasında istemedi.Bu süreçte güçlenen ABD l. Dünya Savaşında dünya liderliği için ortaya çıktı ama başaramadı.Bunu ancak ll. Dünya Savaşında başardı.
Sonuçta
♦İnsan hakları bildirgesi doğdu ve demokratik rejim Avrupa′ya örnek oldu.
♦Avrupa kültürü burada yayıldı.
♦Avrupa′ya karşı bir denge unsuru doğdu.