Anadolu’nun coğrafi konunumu tarih içerisinde onun birçok medeniyete ev sahipliği yapmasına neden olmuştur. Ticaret yolları üzerinde olması Asya Avrupa Afrika’yı birbirine bağlaması iklimi ve tarıma elverişli toprağının olması bunda etkilidir. İşte bu yüzden yontma taş çağına kadar ilk yerleşimler gitmektedir.
Yontma taş çağında
Antalya’da Karain Beldibi Belbaşı Öküzini
Samsun’da Tekkeköy
Adıyaman’da Şehramuz
Antep’te Düllük
Ankara‘da Macunçay
Göller yöresi Barandiz
Cilalı taş çağı
Konya Çatalhöyük
Burdur Hacılar
Diyarbakır Çöyönü
Malatya Çaferhöyük
Mersin Yümüktepe
Tarsus Gözlü kule
Antep Sakçagözü
Maden çağı
Çanakkale Turuva
Yozgat’ta Alişar
Çorum’da Alacahöyük
Samsun’da Dündartepe
Van Tilkitepe
Denizli Beycesultan
HİTİTLER
Anadolu’da Tarih çağlarında bilinen ilk medeniyet Hititlerdir.MÖ ll.binde Anadolu’ya Kafkaslar üzerinden gelip Kızılırmak kıvrımı içerisine yerleşmişlerdir. Başkentleri 
Kapadokyadaki Hattuşaş’tır (Boğazköy) Mezopotamya ve Mısır medeniyetlerinden etkilenmişlerdir.Önceleri feodal bir şekilde yaşarken daha sonraları merkezi bir krallığa dönüştüler.Kral ve kraliçeden başka yönetimde etkili olan Pankuş adlı bir de meclis vardı.Bu meclisin kralı yargılama yetkisi vardı.Çok tanrılı dine inanmışlardır.Tanrılarına hesap vereceklerinden Anal denilen yıllıklar tutmuşlardır.Babil ve Asur kanunlarını geliştirip kendi kanunlarını yapmışlardır. Bu kanunda aile, ceza, ticaret, mülkiyet hukuku bulunduğundan, dünyanın ilk medeni kanunu sayılır. İlk anayasa örneği de denilmektedir.Sümerlerin çivi yazısını Asurlulardan alıp Anadolu’yu tarih çağlarına sokmuşlardır. Mısır’ın hiyeroglif yazısını da geliştirerek kullanmışlardır.Halk sınıflara ayrılmıştır. Suriye için Mısırlılarla savaşıp Kadeş Antlaşmasını imzalamışlardır.Ereğli’deki İvriz kabartmaları ve Yozgat’taki Yazılı kaya bunlara aittir.Firigler tarafından yıkılmışlardır.
FRİGLER
Balkanlardan gelip Anadolu’da Eskişehir, Ankara, Polatlı civarına yerleşmişlerdir.Başkentleri 
Gordion’dur. Önceleri Hititlere bağlı yaşarken onları MÖ 1200 yılında yıkıp bölgeye MÖ 750 yılına kadar hakim olmuşlardır.Hititlerden etkilenmişlerdir.Krallarına Midas denilmiştir. Bölge itibarıyla tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır.Bu sektörü koruyan sert kanunlar yapmışlardır.Fenike alfabesi kullanmışlardır.Anadolu’da Fenike alfabesi kullanan ilk kavimdir.Sanatta Yunan ve Hitit’ten etkilendiler.Kaya mimarisi, halı dokuma, kuyumculuk ve seramikte ileri gittiler.MÖ 676’da Kimmerler tarafından yıkıldılar.
URARTULAR
MÖ 9.yy’da Doğu Anadolu’da merkezleri Van (Tuşpa )olmak üzere devlet kurdular.Saltanat sistemi uyguladılar.Eyaletler halinde yaşadılar, buralara merkezden vali atadılar.Bu devletin güçlenmesi Hititlerin aleyhine olmuştur.Çok tanrılı dine inanmışlardır.Tarım ve hayvancılık yapıp sulama kanalları açtılar.Maden işlemesinde mimaride kaya mimarisinde kabartmacılıkta ilerlediler.Van Kalesi, Çavuş Tepe(Van), Altun Tepe(Erzincan) bunlara aittir.MÖ 600’lerde Medler tarafından yıkıldılar.
LİDYA
Gediz ve Menderes boylarında önce Hititlere sonra Firiglere bağlı olarak yaşadılar.MÖ 587’de Frigler yıkılınca kral Giges zamanında bağımsız oldular.Başkentleri Sard Sardes’dir.Ticarete önem verdilerI. Giges zamanında Asurların başkenti Ninova’dan Efes’e Kral Yolu denen ticaret yolunu yapmışlardır.Bu yol sayesinde ticaret gelişmiş, hepsinden önemlisi Mezopotamya kültürü Batı Anadolu’ya taşınmıştır.Alışverişte takas usulünü kaldırarak parayı bulmuşlardır.Böylece para ilmi Anadolu’da doğdu.Lidyalılar bilim adamlarını korumuşlardır.Dericilik dokumacılık maden işlemesi çömlekçilik yapmışlardır.Paralı ordu kullandılar bu da yıkılmalarındaki etkenlerden biridir.MÖ 546’da Persler tarafından yıkıldılar.
İYON
MÖ 1200’lerde Dorların Balkanları istilası sonucu Ege Denizi yoluyla Anadolu’ya gelip Ege Bölgesine yerleştiler. 12 tane site kurdular. İzmir, Efes, Foça, Milet.Her bir şehir kendinden bağımsız yaşadı.Siteler arasında ticaretten dolayı rekabet olduğundan birlik kuramadılar.Fakat dış tehlikelere karşı birlik olabildiler.Ticaretle uğraştılar.Lidyalılar bunların ticaretlerine Anadolu ve Ön Asya’da darbe vurunca Akdeniz ve Karadeniz kıyılarında ticaret koloniler kurdular.Fenikelilerden koloni konusunda etkilendiler onların kolonilerini aldılar.Kolonilerine vatan gözüyle baktılar.Şehirleri önce krallar idare etmiş sonra asiller (oligarşi) daha sonrada demokrasi gelmiştir.Çok tanrılı dine inanmışlardır. Ahiret inançları yoktur, tanrıları Yunan tanrılarıdır ve insan motiflidir.Yunan medeniyeti ile Anadolu 
medeniyetini kaynaştırmışlardır. Bölgeleri itibariyle kral yolu üzerinde olmalarından dolayı yoğun kültür akışı içerisinde oldular.Bu da Anadolu’da üstün bir medeniyet kurmalarını sağladı.İyonya’da bilim gelişmiştir. Bunun sebeplerine bakıldığında
1) Kolonilerinden gelen kültür akışı
2) Coğrafi konumları
3) Ahiret inancının olmaması
4) Düşünceyi söyleme özgürlüğünün olması
Bu faktörlerden dolayı önemli ilim adamları yetişmiştir.Tales,Heradot,Hipokrates,Diyojen,Homeros gibi.Dini mimaride önemli eserler vermiş, kendi tarzlarını geliştirmişlerdir.Fenike alfabesini ve güneş yılı takvimini geliştirip Yunan ‘a vermişlerdir.Artemis tapınağı(7harikadan biri) Apollo tapınağı,Milet tiyatrosu bunlardan günümüze kalan eserlerdir.MÖ 545’te Persler tarafından yıkıldılar.
