TARİH İLMİ
TARİHİN TANIIMI
Tarih geçmişteki insan topluluklarını
a) Kültür ve medeniyetlerini
b) Savaş ve barışlarını
c) Birbirleriyle olan ilişkilerini
d) Sosyoekonomik yapılarını
1) Yer ve zaman göstererek
2) Belgelere dayalı
3) Sebep sonuç ilişkileri içerisinde
4) Objektif olarak.
İnceleyen bir bilim dalıdır
TARİHİN ÖZELLİKLERİ
♦Tarihi olayın tekrarlanması mümkün değildir.
♦Tarihte gözlem ve deney
♦Tarihi bir olay belli bir yerde ve zamanda meydana gelir.
♦Sonuçları ya orada kalır ya da tüm dünyayı etkileyebilir.
♦Tarihi olayın incelenebilmesi için belgeye ihtiyaç vardır.
♦Konusu insan topluluklarının her türlü faaliyetidir.
♦Olayların maddi ve manevi sebepleri vardır.
♦Bir olayın sonuçları diğerinin sebepleridir.
♦Günümüz olaylarının aydınlatılmasına ışık tutar.
♦Yer ve zaman öğesi belli olmayan olayların tarihsel değeri yoktur.
♦Tarihi olaylar kesin olmayıp her an değişebilir.
TARİHİN YÖNTEMİ
Bir tarihi olayın incelenmesinde en önemli unsur belgedir.Belgeler yazılı, yazısız ve sözlü olmak üzere üçe ayrılır.Ayrıca belgeler birinci, ikinci elden belgeler diye de sınıflandırılır.
Bir tarihi araştırma yapılırken şu yol izlenmelidir :
Kaynak arama
Tasnif (Sınıflandırma)
Tahlil (Ne ifade ettiği)
Tenkit (Doğruluk derecesi)
Terkip (Sentez -bir araya getirme)
Bunları yaparken:
Objektif olmalı
Olayın üzerinden belli bir zaman geçmeli
Olayın geçtiği yerde araştırma yapmalı
Sebep-sonuç ilişkisi kurmalı
Bütün belgeler değerlendirilmeli
Yer ve zaman belirtilmeli
Günümüz değer yargılarıyla yargılamamalı
TARİHİN TASNİFİ (SINIFLANDIRILMASI)
Tarihin tasnifiyle hedeflenen onu daha iyi araştırmak, anlatmak ve anlamaktır.
Tarih üç ana başlıkta sınıflandırılır :
Zamana göre
Konuya göre
Mekâna göre
TARİHİN ÇEŞİTLERİ
1) Genel Tarih:Topluluklarının geçirdiği aşamaları bütünlük içinde inceler.
2) Özel Tarih:Bir ulusun,devletin tarihini inceler.
3) Siyasi Tarih:Savaşları, barışları, antlaşmaları, ittifakları inceler.
4) Sanat Tarihi:Bu alandaki ürünleri inceler.
5) Bilim Tarihi:Bu alandaki ürünleri inceler.
6) Uygarlık Tarihi:Toplumların ortaya koyduğu kültürleri uygarlıkları inceler.
TARİHİN GEÇİRDİĞİ AŞAMALAR
1-HİKÂYECİ (RİVAYETÇİ )
Tarih: Kurucusu Herodot’tur.
Belgelere dayanmaz.Sebep-sonuç ilişkisi yoktur.
Efsane şeklindedir. Homeros, İlyada ve Odesa destanları buna örnektir.
2-PRAGMATİK(ÖĞRETİCİ)TARİH:
Toplumun karakterini ve ahlak yapısını geliştirmek için, olaylardan ve kişilerden dikkat çekici bir şekilde söz edilir.
“Tarih tekerrürdür.” fikrini savunur.
3-TARİH FELSEFESİ:
Olayları genel yasalara bağlayarak açıklayan tarzdır. İbni Haldun ve Volter bunun öncüleridir.
4-BİLİMSEL(NEDEN-NASILCI) TARİH:
Tarih bilincini ortaya çıkaran olayları sorgulayarak açıklayan tarzdır.
5-SOSYAL TARİH:
Olayların duygusal yönlerini bir kenara bırakarak inceleyen tarihtir.
TARİHE YARDIMCI OLAN İLİMLER:
Bütün ilimler gibi tarih de işini yaparken diğer ilimlerden yararlanmak zorundadır.
1) Coğrafya
2) Arkeoloji (Arkeometre)
3) Kronoloji
4) Filoloji
5) Epikrafi
6) Sigilografi (Mühür)
7) Etnoğrafya (Kültür )
8) Heraldik (Arma )
9) Etnoloji (Kültürler arası iletişim)
10)Antropoloji
11)Diplomatik
12)Paleoğrafya
13)Sosyo psikoloji
14)Sosyoloji
