Yunan – Helen – Roma Medeniyetleri

Ege Denizi ve Ege Adalarında kurulan medeniyettir.Anadolu Mısır, Mezepotamya medeniyetlerinden etkilenmiştir.Konumu itibarıyla doğu batı uygarlıklarının kaynaştığı yerdir. Ege medeniyeti üç halkadan oluşur.

GİRİT UYGARLIĞI
Girit adasında doğmuştur.Burada taş ve maden çağına ait kalıntılar bulunmuştur.Dünyanın il denizcileridir.Adadaki şehir ve saraylarının etraflarına sur yapmadılar.Bunun sebebi ise güçlü bir donanmalarının olmasıdır.Ticaretle uğraşıp Kıbrıs, Anadolu,Mısırla ilişkiler kurdular.Buradaki medeniyeti Girit’e oradan da Miken ve Yunan medeniyetine vermişlerdir.Dolayısıyla doğu-batı medeniyeti arasında köprü görevi görmüşlerdir.En belirgin mimari eserleri Konosos Sarayı’dır.Önce Akalar sonra Dorların istilasına uğradılar ve yıkıldılar

MİKEN MEDENİYETİMÖ 2000’lerde Mora yarımadasında Akalar tarafından kurulmuştur.Girit medeniyetinden etkilenmiştir.Ege medeniyetinin ikinci halkasını teşkil eder.Çanakkale Boğazı için Giritlilerle Truva savaşlarını yapmışlardır.Homeros ve İlyada destanları bu savaşları anlatır.Şato yapımında ileri gittilerDorlar tarafından ortadan kaldırıldılar.

YUNAN MEDENİYETİ
MÖ 1200 yılında Dorlar Yunan yarımadasını işgal ettiler.Her Dor beyi bir bölgeyi alarak Akaları esaretlerine aldılar.Daha sonra bu iki kavim kaynaşarak tek bir millet olmuşlardır.Şehir devletleri şeklinde yaşamışlardır. Atina Sparta Larisa Korit Tebai gibi.Her şehir kendi yöneticisi tarafından yönetilir ve yöneticisine Arhon denirdi.Şehirler arasında ticari rekabetten dolayı büyük bir çekişme vardı.Bir şehir bir şehrin himayesine girmeyi küçültücü sayardı.İşte bu yüzden şehirler arasında Palaponnes savaşları yaşanmıştır.Başlangıçta şehirleri krallar yönetiyordu.Ticaretten dolayı zenginleşen tüccar sanayici ve gemiciler köylülerle birleşerek yönetime katılmak istediler.
Böylece aristokratlarla aralarında sınıf mücadelesi başladı.Drakon adlı idareci yasalarını yaparak asilerin haklarını alt tabakaya karşı korumaya çalışmıştır.Bu kanunlar çözüm olmayınca Solon adlı idareci sınıf farklarını paraya dayandırdı.Bu da çözüm olmayınca Kilistennes köleler hariç diğer sınıfların farklarını ortadan kaldırdı.Bütün halkın hükümet işlerinde görev alabilmesi için düzenlemeler yaptı.Halkın yönetime etkin katıltması için halk meclislerini kurdu.Bu yasaları kendisinden sonra gelen yeğeni Perikles uyguladı.Böylece ilkçağda ilk demokrasi Yunanistan’da uygulandı.Yunan din konusunda Girit, Anadolu ve Mezopotamya’dan etkilenmiştir.Tanrıları insan boyutunda düşünmüşlerdir.Zeus adına dört yılda bir olimpiyatlar düzenlemişlerdir.Bu olimpiyatlar Yunan halkının kaynaşmasını sağlamıştır.Konum itibariyle tarım alanı olmadığından ticaretle uğraşılmış Fenikelilerin kolonilerini alarak koloniler kurmuşlardır.Kolonilerine vatan gözüyle bakmışlardır.Yunan medeniyetinin gelişmesinde bu kolonilerin büyük payı vardır.Yunanistan’da bilime önem verilmiş önemli bilim adamları yetiştirilmiştir. Sokrates Platon, Aristo Sokrat Eflatun Heredot Hipokrat gibiLidya’nın parasını, Fenike’nin alfabesini Mısır’ın takvimini geliştirip Roma’ya vermişlerdir.Güzel konuşmaya ve tiyatroya önem vermişlerdir.

HELEN MEDENİYETİ
MÖ 7.yy’da Yunanistan’ın kuzeyinde Makedonya devleti kuruldu.
II.Filip zamanında Balkanların büyük bir bölümüne hakim olundu.Böylece Helen birliği kuruldu.MÖ 334 yılında Makedonyalı İskender doğu (Pers) seferine çıktı ve Persleri yıktı.Bu sefer sırasında eski Yunan kültürü ile doğu medeniyeti kaynaştı ve yepyeni bir kültür olan MÖ 330-30 yılları arasında sürecek olan Helen kültürü doğdu.Bu dönemde doğu batı kültürü kaynaşarak ortaya yeni bir sentez çıkmıştır.Bu kültür Avrupa kültürüne taban olmuştur. Bu seferin sonunda Hindistan’a kadar uzanan bir imparatorluk kurulmuştur.
İskender’in ölümünden sonra imparatorluk parçalanmıştır.♦Mısır’da Ptolemeler krallığı
♦Makedonya’da Atigonitler krallığı
♦Trakya ve Batı Anadolu’dan Hindistan’a kadar ♦Selevkoslar krallığı
Selevkoslar krallığının parçalanmasıyla da Anadolu’da
♦Kuzeybatıda Bitinya krallığı
♦Karadeniz’in kuzeyinde Pontos krallığı
♦Orta Anadolu’da Kapadokya krallığı
♦Kuzeybatı Anadolu’da Bergama krallığı kuruldu.
Bergama Helenistlik dönem boyunca bir kültür merkezi oldu.Bergama Asklepion sağlık merkezi, 200 bin kitaplık kütüphanesiyle önemli bir yer olmuştur.Ayrıca Zeus Tapınağı bu medeniyetin Anadolu’daki önemli eserlerinden biridir.

ROMA MEDENİYETİ
MÖ 753 yılında İtalya’da İtalik ve Etrüksler tarafından kuruldu.Önce Krallık sonra cumhuriyet daha sonra da imparatorluk şeklinde yönetilmiştir.İtalya’da kurulan bu devlet daha sonra Akdeniz ve Karadeniz’i bir iç deniz yapıp ilk çağın en büyük köleci imparatorluğunu kuracaktır.Kavimler Göçünden sonra 395 de Doğu ve Batı olmak üzere ikiye bölüneceklerdir.476’da batı 1453’te doğu (Bizans) ortadan kalkacaktır.Roma’da halk sınıflara ayrılmıştır.Bunlar Roma’yı kuranlar Particiler Roma’ya sonradan katılan Plepler(yanaşmalar) ve kölelerdir.Sınıf mücadelelerinden yola çıkarak ve Yunan kanunlarından ve Roma geleneklerinden yararlanarak ilk çağın en gelişmiş kanunları olan 12 levha kanunlarını yaptılar.Bu kanunlar bugünkü Avrupa kanunlarının temelini oluşturur.Fenike alfabesine Mısır’ın takvimine son şeklini vererek dünyaya kazandırmışlardır.Roma dili Latince bugün bilim dili olarak kullanılır.Roma din konusunda önceleri Yunan tanrılarına inandı.313 yılında Milano fermanıyla Hıristiyanlığı Roma’da serbest bıraktı.381’de ise bu dini resmi din olarak kabul ettiler.Anadolu’da Bozdoğan Kemeri, İstanbul’da Çemberli Taş, Ankara’da Augustos Tapınağı ve Roma hamamı, Antalya’da Aspendos tiyatrosu günümüze gelen eserlerdir.

www.tarihtendersler.com